December: de maand van lijstjes, terugblikken én uitstellen. Maar juist nu is het slim om stil te staan bij je Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Niet omdat het moet van de wet (ook al moet dat ook), maar omdat je er als organisatie veel winst mee kunt behalen: minder stress, betere onderbouwing van budgetten, en meer grip op veiligheid en continuïteit. In deze blog leggen we uit waarom het einde van het jaar een strategisch moment is voor je RI&E, voor wie dat relevant is, en hoe je het slim aanpakt.
Voor wie is dit relevant?
Of je nu werkt in de zorg, in een productieomgeving of op kantoor: elke organisatie heeft te maken met veranderingen die impact hebben op veiligheid en arbeidsomstandigheden. Toch zien we vaak dat de RI&E op de plank blijft liggen. Herkenbaar? Hieronder een aantal praktijkvoorbeelden:
-
Zorginstellingen: Een nieuw type cliënt, uitbreiding van het aantal kamers, inzet van zzp’ers of wijzigingen in wet- en regelgeving kunnen allemaal risico’s introduceren die nog niet zijn meegenomen in je bestaande RI&E.
-
Kleine bedrijven: Bij mkb’ers leeft vaak het idee: “we zijn te klein om echt risico te lopen.
-
Productieomgevingen: Nieuwe machines, een aangepast proces of een verhuizing binnen het pand? Grote kans dat je risico’s zijn verschoven.
-
Kantoororganisaties: Sinds hybride werken is doorgebroken, kampen veel organisaties met thuiswerken of onduidelijke bereikbaarheid bij calamiteiten.
Wat er mis kan gaan als je RI&E niet actueel is
Een RI&E klinkt misschien als iets wat je “ooit wel regelt”, maar de gevolgen van een verouderde risico-inventarisatie kunnen groot zijn. Neem de situatie bij een middelgrote zorginstelling waar in 2024 een verbouwing plaatsvond. Nieuwe kamers, aangepaste looproutes en een extra uitgang. De RI&E werd echter pas maanden later bijgewerkt. Bij een brandmelding bleek dat de BHV-organisatie de nieuwe vluchtroute niet kende met chaos en paniek als gevolg. Gelukkig bleek het loos alarm, maar het incident maakte pijnlijk duidelijk hoe snel veiligheid in het geding komt als je RI&E niet meegroeit.
Het bijhouden van je RI&E is niet alleen een wettelijke verplichting (Arbowet), maar ook een essentieel onderdeel van continuïteitsmanagement. Je voorkomt onnodige risico’s, toont goed werkgeverschap én staat sterker richting de Inspectie SZW, verzekeraars en medewerkers.
Hoe pak je het slim aan?
Een RI&E herzien hoeft geen maanden te kosten. Met een gerichte aanpak kun je in een paar stappen veel bereiken:
- Breng veranderingen in kaart: Wat is er dit jaar veranderd t.o.v. de situatie in je huidige RI&E? Denk aan personeel, werkplekken, middelen, processen, of externe factoren.
- Toets je bestaande RI&E: Bevat deze nog de juiste risico’s, maatregelen en prioriteiten? Of zie je hiaten?
- Betrek collega’s uit de praktijk: Je hoeft dit niet alleen te doen. De preventiemedewerker, ondernemingsraad (of personeelsvertegenwoordiging), teamleiders of zelfs cliënten kunnen waardevolle input leveren
- Werk je plan van aanpak bij: Leg niet alleen risico’s vast, maar ook concrete acties: wie doet wat, wanneer, en hoe wordt dat gemonitord?
- Leg een herzieningsmoment vast voor eind van het jaar: Maak van RI&E-herziening een structureel onderdeel van je beleidscyclus. Plan alvast vooruit, zodat je niet weer in tijdnood komt.
Veelgemaakte valkuilen (en hoe je ze voorkomt):
We zien het vaak: de RI&E wordt als een verplicht nummer gezien. Maar wie hem slim inzet, haalt er veel meer uit. Dit zijn typische valkuilen:
- Alleen formeel afvinken, zonder echte evaluatie: dan blijft het een papieren tijger.
- De RI&E in de la laten liggen: betrek je team, maak het een levend document.
- Denken dat kleine veranderingen geen impact hebben: vaak zijn het juist de ogenschijnlijk kleine dingen die risico’s sluipenderwijs vergroten.
Checklist: is jouw RI&E up-to-date?
Gebruik deze checklist om in vijf minuten te bepalen of een update nodig is:
- Nieuwe medewerkers of teams aangenomen of vertrokken?
- Veranderingen in werkplekken, apparatuur of processen?
- Aangepast zorgaanbod of nieuwe dienstverlening?
- Toename in werkdruk, stress of ziekteverzuim?
- Plan van aanpak al ouder dan een jaar?
Extra tip: Combineer je RI&E-herziening met de begrotingsronde. Dan kun je direct investeren in verbeteringen die voortkomen uit je risicoanalyse. Denk aan scholing, of een betere BHV-organisatie.
Samen kijken naar je BHV-organisatie?
Plan een vrijblijvende kennismaking met onze BHV coach Anouk